Droga Mamo, powrót po macierzyńskim do pracy nie musi być tak stresujący, jak go Matki malują 😉 Pod warunkiem, że wcześniej zapoznasz się z uprawnieniami, które przysługują Ci w pracy.
Oto lista 10 praw, z których możesz skorzystać w pracy, by ułatwić sobie łączenie obowiązków zawodowych z rodzicielstwem. To uprawnienia, które gwarantuje Ci prawo, a które Twój pracodawca ma obowiązek respektować.
1. Wykorzystanie urlopu wypoczynkowego
Pamiętaj, że bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego możesz wykorzystać cały przysługujący Ci wymiar urlopu wypoczynkowego, czyli urlop zaległy i bieżący. Pracodawca jest związany Twoim wnioskiem, tj. nie może odmówić zgody.
2. Powrót na dotychczasowe stanowisko
Zasadą jest, że pracodawca nie może odmówić dopuszczenia Cię do pracy na dotychczasowym stanowisku. Dopiero gdy nie ma takiej możliwości może powierzyć Ci pracę na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed urlopem.
Pamiętaj, że masz prawo do powrotu na warunkach nie mniej korzystnych niż te, które obowiązywałyby gdybyś z urlopu nie korzystała (należy uwzględnić zmiany, które zaszły w czasie Twojej nieobecności).
3. Jeśli karmisz piersią – zakaz pracy przy pracach szczególnie uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia
W zależności od rodzaju wykonywanej przez Ciebie pracy pracodawca ma obowiązek:
- prace wzbronione – przenieść Cię do innej pracy, a gdy to niemożliwe – zwolnić na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy (z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w dotychczasowej wysokości)
- inne prace mające niekorzystny wpływ na karmienie – zmienić warunki pracy na jakich jest ona wykonywana
- praca nie znajduje się w wykazie, ale lekarz stwierdza przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy – dostosować pracę do wymagań wynikających z zaświadczenia lekarskiego, np. powierzyć inną pracę, a gdy to niemożliwe zwolnić na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
4. Obniżony wymiar czasu pracy
Jeśli nie jesteś jeszcze gotowa na powrót po macierzyńskim w pełnym wymiarze czasu pracy masz prawo pracować w obniżonym wymiarze czasu pracy (obniżenie maksymalnie do ½ etatu). Warunki jakie musisz spełnić:
- jesteś zatrudniona co najmniej 6 miesięcy – wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia
- w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem
Z tego uprawnienia możesz skorzystać przez 35 miesięcy (pod pewnymi warunkami przez 36 miesięcy) i maksymalnie do zakończenia roku kalendarzowego, w którym Twoje dziecko kończy 6 lub 18 lat (dziecko niepełnosprawne).
Co więcej – przez 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy (nie od dnia rozpoczęcia pracy w obniżonym wymiarze) korzystasz z OCHRONY PRZED ZWOLNIENIEM!
WYJĄTKI:
– upadłość lub likwidacja pracodawcy
– rozwiązanie umowy na podstawie tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych (u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników)
– rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. zwolnienie dyscyplinarne).
W tym artykule więcej o obniżeniu wymiaru czasu pracy.
5. Bez Twojej zgody czas pracy nie może przekroczyć 8 godzin na dobę
To prawo przysługuje Ci jeśli wychowujesz dziecko do ukończenia przez nie 4 roku życia.
Jeśli jesteś zatrudniona w systemie pracy obejmującym większą ilość godzin jednego dnia, masz prawo przerwać pracę po 8 h.
Pamiętaj, że zachowujesz prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru czasu pracy.
6. Nadgodziny, praca w porze nocnej, system przerywanego czasu pracy, delegacje – tylko za Twoją zgodą
To prawo przysługuje Ci jeśli wychowujesz dziecko do ukończenia przez nie 8 roku życia.
Do akt osobowych składasz oświadczenie o zamiarze lub braku zamiaru korzystania z uprawnienia.
W tym artykule więcej o uprawnieniach dla rodziców dziecka do 8 roku życia
7. Przerwy na karmienie piersią
Ilość i długość przerw zależy od wymiaru czasu pracy i ilości karmionych dzieci. Nie zależy natomiast ani od rodzaju umowy o pracę ani od wieku karmionego dziecka.
Jeśli karmisz piersią 1 dziecko to przysługuje Ci:
- 1 x 30 min (praca w przedziale 4-6h) lub
- 2 x 30 min (praca >6h)
Jeśli karmisz więcej niż 1 dziecko to przysługuje Ci:
- 1 x 45min (praca 4-6h) lub
- 2 x 45min (praca >6h)
UWAGA: Jeśli jesteś nauczycielem to na podstawie Karty Nauczyciela przysługuje Ci 1 godzinna przerwa, jeśli pracujesz ponad 4h ciągłej pracy dziennie.
Ponadto przepisy nie regulują maksymalnego okresu korzystania z tego uprawnienia.
WAŻNE: Powinnaś złożyć pracodawcy oświadczenie, a nie zaświadczenie od lekarza, że karmisz dziecko piersią.
W tym artykule więcej o przerwie na karmienie.
8. Zwolnienie od pracy na opiekę – tzw. opieka na dziecko
To prawo przysługuje Ci jeśli wychowujesz dziecko w wieku do 14 lat.
Możesz skorzystać z 2 dni lub 16 godzin (o sposobie wykorzystania decydujesz w pierwszym wniosku o jego udzielenie złożonym w danym roku kalendarzowym).
Wymiar tego zwolnienia nie zwiększa się razem z liczbą posiadanych dzieci- to zawsze są 2 dni lub 16 godzin.
UWAGA: W przypadku pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy opieka w systemie godzinowym obliczana jest proporcjonalnie do wymiaru etatu; niepełną godzinę, zaokrągla się na korzyść pracownika „w górę”.
Za czas nieobecności w pracy zachowujesz prawo do wynagrodzenia obliczanego jak za urlop.
Pamiętaj, że to uprawnienie nie przechodzi na kolejny rok ani nie przysługuje ekwiwalent pieniężny w razie nieskorzystania.
W tym artykule więcej: o zwolnieniu na opiekę nad dzieckiem.
9. Zasiłek opiekuńczy (60 dni)
W tym temacie odsyłam Cię do strony ZUS, na której znajdziesz szczegóły:
https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-opiekunczy/prawo-do-zasilku-i-okres-przyslugiwania
10. Urlop wychowawczy
To opcja dla Ciebie jeśli chcesz (lub musisz) dalej sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem, pozostając w stosunku zatrudnienia, ale bez prawa do wynagrodzenia.
Warunkiem skorzystania z tego urlopu jest 6-miesięczny ogólny staż pracy – nie musi to być okres ciągły (należy uwzględnić wszystkie okresy zatrudnienia).
Urlop przysługuje w celu sprawowania osobistej opieki na dzieckiem.
Z uprawnienia tego możesz skorzystać przez 35 miesięcy (pod pewnymi warunkami przez 36 miesięcy), ale nie dłużej niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
UWAGA: jeżeli tylko 1 rodzic korzysta to maksymalnie przysługuje mu 35 miesięcy – w ramach 36 miesięcy każdy ma wyłączne prawo do 1 miesiąca urlopu, nie może tego prawa przenieść na drugiego rodzica, czyli w razie niewykorzystania – miesiąc przepada (istnieją wyjątki od tej zasady).
Jeśli jesteś mamą dziecka z niepełnosprawnością przysługuje Ci dodatkowe 36 miesięcy, ale z uprawnienia tego możesz skorzystać nie dłużej niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 18 lat.
Urlop może być dzielony, ale maksymalnie na 5 części.
Pamiętaj, że od dnia złożenia wniosku o urlop do jego zakończenia korzystasz z OCHRONY PRZED ZWOLNIENIEM.
WYJĄTKI:
– upadłość lub likwidacja pracodawcy
– rozwiązanie umowy na podstawie tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych (u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników)
– rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. zwolnienie dyscyplinarne)
PODSUMOWANIE
Jak widzisz Droga Mamo masz całkiem sporo uprawnień do wykorzystania i ich egzekwowania u pracodawcy. Mam nadzieję, że ta lista pomoże Ci zaplanować Twój powrót po macierzyńskim tak, by jak najlepiej pogodzić obowiązki zawodowe i rodzicielskie. Wierzę, że znając swoje prawa poczujesz się pewniej na rozmowie z pracodawcą na temat Twojego powrotu i nie będziesz się bać sięgać po swoje prawa, bo już wiesz, że gwarantują Ci je przepisy!
Z życzeniami pomyślnego powrotu do pracy – Daria
P.S. Poszczególne uprawnienia z listy będą szczegółowo omówione w kolejnych wpisach, zachęcam Cię więc do śledzenia bloga!
Jeśli masz jakieś pytania, to zapraszam do kontaktu ze mną tutaj.
Podstawa prawna:
art. 187-1891 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
One Comment
Pingback: