Opieka na dziecko z art. 188 Kodeksu pracy to uprawnienie pracownicze, dzięki któremu zyskujesz w ciągu roku dodatkowe i płatne dni wolne od pracy.
Dla kogo?
Uprawnienie to przysługuje pracownikowi wychowującemu dziecko w wieku do 14 lat. Oznacza to, że z prawa do opieki mogą skorzystać rodzice oraz inne osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem (rodzice adopcyjni, zastępczy, opiekunowie prawni i faktyczni).
Jeśli pracujesz na umowie zlecenie lub o dzieło to niestety to uprawnienie Ci nie przysługuje, ponieważ w świetle przepisów Kodeksu pracy nie jesteś pracownikiem – jesteś zleceniobiorcą lub wykonawcą dzieła (reguluje to Kodeks cywilny).
Prawo do opieki nie zależy od:
– sposobu nawiązania stosunku pracy (u. o pracę, mianowanie, powołanie, wybór)
– rodzaju umowy o pracę
– wymiaru czasu pracy
– okresu zatrudnienia
– liczby dzieci.
W danym roku z opieki może skorzystać jeden z zatrudnionych rodziców lub opiekunów. Ewentualnie rodzice mogą podzielić się opieką (np. po 1 dniu na rodzica).
Jak skorzystać?
OŚWIADCZENIE
Opieka to uprawnienie, a nie obowiązek. A zatem to rodzice decydują czy chcą skorzystać i które z nich skorzysta z opieki w danym roku. W tym celu do akt osobowych składają oświadczenie o zamiarze lub braku zamiaru skorzystania ze zwolnienia od pracy w celu sprawowania opieki.
Z uprawnienia możesz skorzystać w każdym roku kalendarzowym. Pamiętaj, że opieka niewykorzystana w ciągu roku przepada – nie przechodzi na następny rok ani nie przysługuje za nią ekwiwalent pieniężny.
WNIOSEK
Opieka na dziecko jest udzielana na Twój wniosek.
Przepisy nie regulują terminu w jakim należy złożyć wniosek.
Ponadto prośby o zwolnienie od pracy z tytułu opieki nie masz obowiązku uzasadniać.
Pracodawca co do zasady nie może odmówić udzielenia zwolnienia, ale może nie wyrazić zgody na zwolnienie w terminie, o który wnioskujesz – np. Twoja nieobecność spowodowałaby poważne zakłócenia w zakładzie pracy. Odmowa jest dopuszczalna tylko w szczególnych okolicznościach leżących po stronie pracodawcy.
⚠️Tu znajdziesz stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy: Czy pracodawca może odmówić udzielenia dnia wolnego na opiekę nad dzieckiem?
We wniosku powinno znaleźć się oświadczenie drugiego rodzica o tym, że nie będzie korzystał w danym roku z opieki, ponieważ uprawnienie to przysługuje w ciągu roku tylko jednemu rodzicowi.
Wymiar
Z opieki można skorzystać w wymiarze 2 dni lub 16 godzin. Przy czym wymiar godzinowy opieki zależy od Twojego wymiaru czasu pracy:
PEŁNY WYMIAR CZASU PRACY – 2 dni lub 16 godzin
NIEPEŁNY WYMIAR CZASU PRACY – 2 dni lub liczba godzin proporcjonalnie do wymiaru etatu
(np. 1/2 etatu to prawo do 2 dni lub 8 godzin).
To Ty jako pracownik w pierwszym wniosku w ciągu roku decydujesz w jakiej formie będziesz korzystała z tego prawa – czy w dniach, czy w godzinach. Zatem masz prawo wybrać co jest dla Ciebie korzystniejsze.
Pamiętaj jednak, że jeżeli w pierwszym wniosku prosiłaś o udzielenie 1 dnia opieki to potem nie możesz już wnioskować o jej udzielenie w godzinach i na odwrót.
UWAGA: Jeśli pracujesz w niepełnym wymiarze czasu pracy i jednego dnia pracujesz więcej godzin, a innego mniej (albo w równoważnym systemie czasu pracy) – wybór 2 dni zamiast wymiaru godzinowego może okazać się dla Ciebie opcją korzystniejszą
Wynagrodzenie
Za czas zwolnienia od pracy z tytułu opieki na dziecko należy się wynagrodzenie obliczone jak za urlop.
Oznacza to, że przysługuje Ci 100% wynagrodzenia, tak jakbyś świadczyła pracę.
Podsumowanie
Opieka na dziecko jest jednym z wielu uprawnień zagwarantowanych rodzicom w Kodeksie pracy.
O pozostałych przeczytasz w artykule o 10 prawach dla mam wracających do pracy po macierzyńskim.
Potrzebujesz wniosku o opiekę na dziecko? Znajdziesz go w moim Pakiecie wniosków UPRAWNIENIA RODZICÓW W PRACY https://prostyparagraf.pl/pakiety-wnioskow/
Podstawa prawna:
art. 188 oraz 1891 Kodeksu pracy