Jednym z najpopularniejszych uprawnień dla Mam wracających do pracy po urlopie macierzyńskim i rodzicielskim jest możliwość obniżenia dotychczasowego wymiaru czasu pracy w celu sprawowania opieki nad dzieckiem.
Warunki jakie musisz spełnić, aby móc korzystać z obniżonego wymiaru czasu pracy
- jesteś zatrudniona co najmniej 6 miesięcy – wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia
- w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem
Obniżenie wymiaru czasu pracy – charakterystyka
Dotychczasowy wymiar czasu pracy możesz obniżyć maksymalnie do ½ etatu. Jeśli więc aktualnie pracowałaś na pół etatu lub mniej – nie możesz skorzystać z tego uprawnienia.
Przepisy nie regulują minimalnego wymiaru etatu o jaki możesz zmniejszyć swój dotychczasowy wymiar czasu pracy. Pamiętaj jednak, że celem tego uprawnienia jest sprawowanie opieki nad dzieckiem. Zatem symboliczne obniżenie wymiaru czasu pracy może pozostawać w sprzeczności z celem uprawnienia i powodować poważne utrudnienia organizacyjne w zakładzie pracy.
Przepisy nie regulują w jakim rozkładzie czasu powinnaś wykonywać pracę. Ta kwestia pozostaje do swobodnego ustalenia między Tobą a pracodawcą. Propozycję rozkładu czasu pracy możesz zawrzeć we wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy.
📌 Przykład: Obniżyłaś etat do 7/8. Po ustaleniu z pracodawcą możesz pracę rozpoczynać godzinę później lub godzinę wcześniej kończyć.
O obniżenie etatu możesz wnioskować dowolną ilość razy, ale w ramach puli 35 miesięcy (wyjątkowo 36) i najpóźniej do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lub 18 lat (dziecko niepełnosprawne).
📌 Przykład: Przez 24 miesiące korzystałaś z obniżonego etatu. Potem wróciłaś na pełny etat i za jakiś czas znowu skorzystałaś z 11 miesięcy obniżonego wymiaru czasu pracy (razem 35 miesięcy).
⚠️ PAMIĘTAJ: Z obniżenia wymiaru czasu pracy może skorzystać tylko jeden z pracujących rodziców.
Wynagrodzenie i urlop wypoczynkowy
Twoje wynagrodzenie zostanie obniżone proporcjonalnie do nowego wymiaru etatu.
Warto pamiętać, że również podstawa zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego zostanie ustalona w oparciu o obniżony etat.
Wymiar Twojego urlopu wypoczynkowego będzie ustalony proporcjonalnie do nowego wymiaru czasu pracy, biorąc za podstawę 20 lub 26 dni urlopu. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.
Obniżenie wymiaru czasu pracy a przerwy na karmienie piersią
Pomimo obniżenia wymiaru czasu pracy dalej masz prawo do skorzystania z przerw na karmienie piersią.
? Więcej o przerwach przeczytasz w moim artykule „Przerwa w pracy na karmienie”
📌 Przykład: Obniżyłaś etat do 7/8, czyli pracujesz powyżej 6h i przysługują Ci na karmienie 2 przerwy po 30 min. Twój faktyczny czas pracy to 6h, ale z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za 7h.
Wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy
Wniosek ma dla pracodawcy charakter wiążący co oznacza, że nie może nie wyrazić zgody na twoją prośbę o obniżenie wymiaru czasu pracy.
FORMA: W celu skorzystania z tego uprawnienia powinnaś złożyć pracodawcy wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej (np. mail)
TERMIN ZŁOŻENIA WNIOSKU: Wniosek należy złożyć na 21 dni (kalendarzowych) przed rozpoczęciem pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. Jeżeli nie złożysz go w terminie to pracodawca obniży twój wymiar czasu pracy nie później niż w ciągu 21 dni od dnia wpłynięcia wniosku.
📌 Przykład: Rozpoczynasz pracę po macierzyńskim 1.07 i od tego dnia chciałabyś pracować w obniżonym wymiarze czasu pracy. Wniosek w tym celu powinnaś złożyć najpóźniej 9.06. Jeżeli przegapisz ten termin i złożysz wniosek np. 1.07 (czyli w pierwszym dniu pracy) to pracodawca wyrazi zgodę na rozpoczęcie pracy w obniżonym wymiarze w ciągu 21 dni, licząc od 2.07. Czyli najpóźniej rozpoczniesz pracę w nowym wymiarze 23.07.
⚠️ Pamiętaj: Ochrona przed zwolnieniem przysługuje od dnia złożenia wniosku, a nie od dnia rozpoczęcia pracy w nowym wymiarze.
Pobierz: Wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy
Ochrona przed zwolnieniem
Obniżenie wymiaru czasu pracy powoduje, że co do zasady przysługuje Ci ochrona przed zwolnieniem przez 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy (nie wcześniej jednak niż na 21 dni przed rozpoczęciem pracy na obniżonym etacie).
⚠️ Wyjątkowe sytuacje, gdy taka ochrona jest wyłączona:
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy
- rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. zwolnienie dyscyplinarne)
- rozwiązania umowy na podstawie Ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych) – gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, a przyczyna rozwiązania jest po stronie pracodawcy (np. likwidacja stanowiska pracy).
Więcej przeczytasz w moim artykule „Ochrona przed zwolnieniem po urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i wychowawczym”
Obniżenie wymiaru czasu pracy a urlop wychowawczy
Obowiązują tu 2 zasady:
✔️ Korzystanie z obniżonego wymiaru czasu pracy nie zmniejsza wymiaru urlopu wychowawczego.
✔️ Wymiar wykorzystanego urlopu wychowawczego zmniejsza okres korzystania z obniżonego wymiaru czasu pracy.
Oznacza to, że z obniżonego etatu możesz korzystać przez okres odpowiadający pozostałemu do wykorzystania wymiarowi urlopu wychowawczego.
📌 Przykład 1: Pracownik korzystał z obniżonego wymiaru czasu pracy przez 24 miesiące.
Z urlopu wychowawczego może korzystać przez 35 miesięcy (pełny wymiar), najpóźniej do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lub 18 lat.
📌 Przykład 2: Pracownik korzystał z urlopu wychowawczego przez 24 miesiące.
Z obniżonego wymiaru czasu pracy może korzystać przez 11 miesięcy, najpóźniej do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lub 18 lat.
PODSUMOWANIE
Celem obniżenia wymiaru czasu pracy jest przede wszystkim możliwość godzenia obowiązków zawodowych z rodzicielskimi. Jednak niewątpliwie jest to też popularna forma ochrony przed zwolnieniem po urlopie macierzyńskim i rodzicielskim.
⚖️ Podstawa prawna:
Art. 1867, 1868 oraz 1891 Kodeksu pracy
Art. 5 Ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników
